Safsata
Anlamı
safsata
Boş, temelsiz, asılsız söz.Kökeni
[ Meninski, Thesaurus, 1680]
sefsatat-i bātılü'l-medlūl [anlamdan yoksun boş söz]
safṣaṭa(t) سفصطة laf ebeliği, sofistlik.
Eski Yunancadaki sophistía σοφιστία, sophistḗ sσοφιστής sofist, laf ebesi kelimesinden türemiştir.
Safsatalar formal ve informal olarak sınıflandırılır.
Başlıca safsata tipleri;
1. Argumentum ad hominem: Bir argümanın doğruluğunun, argümanı geliştiren şahsın kişiliği ile ilgisi olduğu savı.
2. Argumentum ad populum: Çoğunluğun benimsediğinin doğru olduğu savı.
3. Argumentum ad ignorantiam: Tersi ispatlanamayanın doğru olduğu savı.
4. Petitio principii / begging the question: Döngüsel nedensellik; kendi kendini kanıtlayan önerme.
5. Cum hoc ergo propter hoc: Bağlantı, ilişki ya da ortak özelliklerin mutlaka neden-sonuç ilişkisi içinde olduğu savı.
6. Post hoc ergo propter hoc: Zaman içerisinde önce gerçekleşen bir olgunun, onu izleyen başka bir olgunun nedeni olması gerektiği savı.
7. Çöp adam / straw man: Tepkisel indirgemecilik.
8. Argumentum ad traditio / argumentum ad antiquitatem: Geleneksel olanın doğru olduğu savı.
9. Argumentum ad baculum: Güç kullanarak kabul ettirme.
10. Argumentum ad crumenam: Zenginlerin söylediklerinin doğru ya da tam tersine yoksulların söylediklerinin yanlış olduğu savı.
11. Argumentum ad lazarum: Yoksulların söylediklerinin doğru ya da tam tersine zenginlerin söylediklerinin yanlış olduğu savı.
12. Yanlış ikilem / bifurcation: Yalnızca iki seçeneğin var olduğu savı.
13. Zayıf benzetme / weak analogy: Ortak özellik gösteren iki önermenin birbirinin aynısı olması ya da birbirine çok benzemesi gerektiği savı.
14. Yüklü soru / loaded question: Sorunun ardında yatan varsayımların doğru olduğu savı.
15. Argumentum ex silentio: Bir tartışmanın taraflarından birinin sessiz kalmasının, sessiz kalan tarafın tartışılan konuda bilgisi olmadığını, haksız olduğunu veya yanıldığını kabullenmesi anlamına geldiği savı.
16. Argumentum ad misericoridiam: Acınacak durumda olmanın ya da çaresizliğin, söylenen ya da yapılanların yanlışlığına ağır bastığı savı.
17. Circulus in demonstrando: Ulaşılmak istenen sonuç dayanak noktası olarak ileri sürüldüğünde oluşan safsata olarak tanımlanır.
Safsatalar, bilimsel bir kanita dayanmadan, hitabet yoluyla
https://yalansavar.org/2014/08/26/safsatalar/ (Datli dutlu bir yazi.)
https://yalansavar.org/2016/03/28/podcast-4-safsatalar-ve-sofistler/ (Podcast.)
sefsatat-i bātılü'l-medlūl [anlamdan yoksun boş söz]
safṣaṭa(t) سفصطة laf ebeliği, sofistlik.
Eski Yunancadaki sophistía σοφιστία, sophistḗ sσοφιστής sofist, laf ebesi kelimesinden türemiştir.
Ek Açıklama
Bir argümanda kullandığımız yanlış yöntem ve çıkarlamalarımızı tümüne safsata diyebiliriz. Safsatalar ilk bakışta doğru gibi görünürler, zamanla, aşina oldukça yanlışlıklarını daha kolay fark edebiliriz hale geliriz. Bu yönleri ile oldukça sinir bozucular. Ben de henüz öğrenme aşamasında olduğumdan şuan için sadece kaynaklardan edindiğim bilgilerle yetineceğim, ancak zaman geçtikçe ekleme yapmayı planlıyorum.Safsatalar formal ve informal olarak sınıflandırılır.
Başlıca safsata tipleri;
1. Argumentum ad hominem: Bir argümanın doğruluğunun, argümanı geliştiren şahsın kişiliği ile ilgisi olduğu savı.
2. Argumentum ad populum: Çoğunluğun benimsediğinin doğru olduğu savı.
3. Argumentum ad ignorantiam: Tersi ispatlanamayanın doğru olduğu savı.
4. Petitio principii / begging the question: Döngüsel nedensellik; kendi kendini kanıtlayan önerme.
5. Cum hoc ergo propter hoc: Bağlantı, ilişki ya da ortak özelliklerin mutlaka neden-sonuç ilişkisi içinde olduğu savı.
6. Post hoc ergo propter hoc: Zaman içerisinde önce gerçekleşen bir olgunun, onu izleyen başka bir olgunun nedeni olması gerektiği savı.
7. Çöp adam / straw man: Tepkisel indirgemecilik.
8. Argumentum ad traditio / argumentum ad antiquitatem: Geleneksel olanın doğru olduğu savı.
9. Argumentum ad baculum: Güç kullanarak kabul ettirme.
10. Argumentum ad crumenam: Zenginlerin söylediklerinin doğru ya da tam tersine yoksulların söylediklerinin yanlış olduğu savı.
11. Argumentum ad lazarum: Yoksulların söylediklerinin doğru ya da tam tersine zenginlerin söylediklerinin yanlış olduğu savı.
12. Yanlış ikilem / bifurcation: Yalnızca iki seçeneğin var olduğu savı.
13. Zayıf benzetme / weak analogy: Ortak özellik gösteren iki önermenin birbirinin aynısı olması ya da birbirine çok benzemesi gerektiği savı.
14. Yüklü soru / loaded question: Sorunun ardında yatan varsayımların doğru olduğu savı.
15. Argumentum ex silentio: Bir tartışmanın taraflarından birinin sessiz kalmasının, sessiz kalan tarafın tartışılan konuda bilgisi olmadığını, haksız olduğunu veya yanıldığını kabullenmesi anlamına geldiği savı.
16. Argumentum ad misericoridiam: Acınacak durumda olmanın ya da çaresizliğin, söylenen ya da yapılanların yanlışlığına ağır bastığı savı.
17. Circulus in demonstrando: Ulaşılmak istenen sonuç dayanak noktası olarak ileri sürüldüğünde oluşan safsata olarak tanımlanır.
Safsatalar, bilimsel bir kanita dayanmadan, hitabet yoluyla
https://yalansavar.org/2014/08/26/safsatalar/ (Datli dutlu bir yazi.)
https://yalansavar.org/2016/03/28/podcast-4-safsatalar-ve-sofistler/ (Podcast.)
